Konstytucja, Europejska Konwencja Praw Człowieka, prawa człowieka, prawo konstytucyjne

Tematyka: Konstytucja, Europejska Konwencja Praw Człowieka, prawo konstytucyjne i prawa człowieka wobec aktualnych wydarzeń

niedziela, 26 lutego 2012

Sposób stosowania Europejskiej Konwencji Praw Człowieka na przykładzie artykułu naukowego

Po przerwie na BGB, powracam do dramatu ETPCz w Polsce, jakim jest brak jasnego statusu orzeczeń Trybunału w Strasburgu. Jednym ze sposobów na zmianę tego stanu rzeczy jest włączenie EKPCz do warsztatu pracy prawników. Ten "oddolny" sposób pozwoli klarownie, metodą faktów dokonanych, ustalić status prawny wyroków Trybunału w Strasburgu. Zaowocuje to również wykonywaniem wyroków ETPCz już na etapie formułowania roszczeń. Osoby najbardziej zainteresowane wynikiem postępowań będę miały poczucie - już od początku postępowania -, iż ich sprawa odpowiada "standardom strasburskim". Aby tego dokonać, będę opisywał publikacje, wyroki czy referaty, które korzystają z Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i ze strasburskiego dorobku orzeczniczego. Nie dotyczy to wypowiedzi, które poprzez odwołanie/a próbują uwiarygodnić się, lecz te, które metodologicznie opierają się na Konwencji jako "żywym instrumencie".


W "Państwie i Prawie" z 2012 r. (z. 1, s. 50 i n.) ukazał się artykuł M. Bernatta "Prawo do rzetelnego procesu w sprawach ochrony konkurencji i regulacji rynku (na tle art. 6 EKPC)". Warto przyjrzeć się, w jaki sposób autor korzysta z Konwencji. Publikacja opiera się na wykazaniu, iż art. 6 EKPCz znajduje również zastosowanie w sprawach przed Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz pozostałymi organami regulacji:

"2. Klasyfikacja sprawy jako karnej albo cywilnej. Prawo do rzetelnego procesu określone w art. 6 ust. 1 EKPCz znajduje zastosowanie przy rozstrzyganiu o prawach i obowiązkach o charakterze cywilnym albo o zasadności każdego oskarżenia w sprawie karnej 
[przyp. 8: Na art. 6 mogą się powoływać nie tylko osoby fizyczne, ale także przedsiębiorcy, zob. np. wyroki ETPC: z 27 X 1993 w sprawie Dombo Beheer v. Holandia, skarga nr 14448/88; z 6 IV 2000 w sprawie Comingersoll v. Portugalia, skarga nr 35382/97]. 
Europejski Trybunał Praw Człowieka przed zbadaniem, czy w danym postępowaniu krajowym spełnione są wymogi art. 6 EKPC, musi za każdym razem rozstrzygnąć, czy postępowanie to dotyczy praw i obowiązków o charakterze cywilnym bądź oskarżenia w sprawie karnej. Jeżeli tak jest, to ETPC ocenia z perspektywy art. 6 EKPC postępowanie krajowe jako całość, bez względu na to, jaki status w prawie krajowym mają organy rozstrzygające daną sprawę cywilną albo karną w poszczególnych fazach postępowania. Wyrok ETPC może więc odnosić się do naruszeń art. 6 EKPC, które wystąpiły w postępowaniu administracyjnym 
[przyp. 9: Europejski Trybunał Praw Człowieka oceniał, czy postępowanie administracyjne spełniło standardy art. 6 EKPC, w wyroku z 11 VI 2009 w sprawie Dubus S.A. v. Francja, skarga nr 5242/04, §53-62. W wyrokach ETPC z 24 II 1994 w sprawie Bendenoun v. Francja (skarga nr 12547/86, § 52) i z 23 VII 2004 w sprawie Janosevic v. Szwecja (skarga nr 34619/97, § 90) oceniano - z perspektywy art. 6 EKPC - działania organów administracji; por. też wyrok ETPC z 22 XI 1995 w sprawie Bryan v. Wielka Brytania, skarga nr 19178/91, § 46. Standardy art. 6 EKPC należy odpowiednio stosować do polskiego postępowania administracyjnego, por. B. Adamiak [w:] B. Adamiak, J. Borkowski: Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2008, s. 52.]
Dlatego nieuzasadnione jest ograniczanie zastosowania art. 6 EKPC tylko do postępowania sądowego [przyp. 10: Podobnie na gruncie art. 45 ust. 1 Konstytucji w wyroku TK z 12 VI 2011, P 38/08, OTK Nr 4A/2011, poz. 33. Zdaniem Z. Kmieciaka (Koncepcja zintegrowanego systemu odwoławczego w sprawach administracyjnych, PiP nr 1/2010, s. 29), wymagania art. 6 EKPC rozciągają się na tę fazę postępowania administracyjnego, którą da się zakwalifikować jako obowiązkowe (przedsądowe) postępowanie wstępne.]. Decydujące znaczenie ma klasyfikacja sprawy rozstrzyganej przez organy krajowe - na podstawie jednolitego standardu wypracowanego w orzecznictwie ETPC - jako cywilnej albo karnej."

Teza "dlaczego" należy stosować art. 6 EKPCz w sprawach ochrony konkurencji i regulacji rynku została wzbogacona o to, w jakim zakresie możliwe jest stosowanie EKPCz. Od tego momentu polecam już bezpośrednią lekturę artykułu M. Bernatta.

Odpowiadając na pytania co? jak? w jakim zakresie? na jakiej podstawie prawnej? należy stosować, autor zapewnił prawnikom "strasburskie" instrumentarium. Tylko w ten sposób możliwe będzie "oddolne" ustalenie  statusu wyroków ETPCz w polskim i unijnym systemie prawnym.   

Polecam artykuł M. Bernatta "Prawo do rzetelnego procesu w sprawach ochrony konkurencji i regulacji rynku".

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zob. również inne wpisy poświęcone problematyce statusu prawnego wyroków Trybunału w Strasburgu.

1 komentarz: