7.
Każda jednostka lub
podmiot prawny mogą korzystać z prawa do skargi indywidualnej. Nieistotne jest obywatelstwo skarżącego (jednostki) lub siedziba (podmioty prawne), stan obywatelski, status prawny lub zdolność prawna.
8. Dostęp do krajowych środków prawnych ma zupełnie inny aniżeli skarga do Strasburga, znacznie węższy charakter. Racje stojące za danymi ograniczeniami nie tylko że nie mają wiążącego charakteru na poziomie Trybunału, ale i często są nieprzekonujące. Dla uniknięcia sytuacji, w których dana sprawa nie wpłynęłaby przez to do Trybunału, dopuszczalność skarg podlega relatywnie przychylnej ocenie. I tak np. dopuszczona została możliwość wniesienia skargi przez matkę pozbawioną opieki rodzicielskiej we własnym oraz swego dziecka imieniu. Tak samo dopuszczalna może być skarga osoby ubezwłasnowolnionej nawet wówczas gdy sprzeciwił się jej wprost opiekun.
9. Każda
organizacja pozarządowa - z wyłączeniem organizacji wykonujących zadania państwowe - może korzystać z prawa do skargi. W niektórych sytuacjach również podmioty publiczne mogą korzystać z prawa do skargi. Tak było np. w przypadku greckich zakonów, które nie wykonywały żadnych zadań publicznych, podlegały organizacyjnie właściwemu arcybiskupowi, a publiczny charakter wynikał wyłącznie z chęci zapewnienia im dodatkowej ochrony prawnej.
10. Spółki kontrolowane lub należące do państw nie mogą wnosić skarg indywidualnych. Ma to służyć zapobiegnięciu kolizji między Państwem-Stroną działającym w formie przedsiębiorstwa oraz tym samym Państwem-Stroną odpowiedzialnym z tytułu naruszenia Konwencji. Byłby to klasyczny spór kompetencyjny, który dotyczy jednak zasadniczo organów państwowych, a nie problematyki praw jednostek. Natomiast w przypadku prawnego oraz finansowego rozdziału pomiędzy daną spółką a państwem, Trybunał orzekał do tej pory o dopuszczalności wnoszenia skarg. Samodzielność prawna i finansowa polegała na działaniu w formach przewidzianych przez prawo spółek handlowych. Wyznaczanie składu osobowego w organach danej spółki nie dyskwalifikowało takiego przedsiębiorstwa od wnoszenia skargi.
11.
Gmina, lub mniejsza jednostka samorządowa wykonujące zadania z zakresu władzy publicznej, nie jest uprawniona do skargi na podstawie art. 34.
12. Uprawniona jest skarga
grupy jednostek w postaci nieformalnego, z reguły czasowego 'przymierza' pomiędzy kilkoma osobami.
13. Władze publiczne nie mogą wnosić skarg za pośrednictwem jednostek, nawet jeżeli te wchodzą w skład danych organów lub je reprezentują.
14. Art. 34 nie dopuszcza skarg na naruszenie Konwencji
in abstracto. Oznacza to, iż dla dopuszczalności skargi nie jest wystarczające, żeby dany środek krajowy (z reguły: przepisy prawny) wydawał się być niezgodny z Konwencją. Przedmiotem skargi może być wyłącznie kontrola
in concreto, czyli konkretnego jednostkowe naruszenia Konwencji poprzez dany środek krajowy. Abstrakcyjną kontrolę zgodności prawa krajowego z Konwencją zapewniają krajowe instrumenty prawne, np. wnioski do Trybunału Konstytucyjnego dot. zgodności ustaw lub rozporządzeń z Konstytucją lub ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi (np. z EKPCz) czy kontrola aktów prawa miejscowego przez wojewodów (kontrolowana następczo przez wojewódzkie sądy administracyjny). Z konkretnej kontroli zgodności danego środka krajowego z Konwencji należy korzystać już na etapie krajowym. Są to np.:
- nieuwzględnienie przez sąd powszechny lub sąd administracyjny rozporządzenia w danej jednostkowej sprawie (art. 178 ust. 1 Konstytucji RP),
- pytania prawne do Trybunału Konstytucyjnego (art. 193 Konstytucji),
- skarga konstytucyjna (art. 79 Konstytucji) - ze względu na konieczność wykazania naruszenia
konstytucyjnych wolności lub praw nie zawsze może być z perspektywy skarżącego pomocnym środkiem prawnym.
15. Instytucja skargi indywidualnej nie jest również
actio popularis. Zgodnie z art. 34 skargę może wnieść uprawniona jednostka, która "...
uważa, że stała się ofiarą naruszenia...". Oznacza to, że niemożliwe jest wnoszenie skargi za innych. Skarga do Strasburga jest środkiem ochrony jednostki, a nie dbania o zgodność całego, krajowego systemu prawnego z Konwencją.
------------------------------------------------------------------------------------------------------
Zob. również
Skarga do Strasburga. Przewodnik oraz inne wpisy poświęcone
dopuszczalności skargi.
------------------------------------------------------------------------------------------------------
Opracowano na podstawie publikacji Kancelarii Trybunału
Practical Guide on Admissibility Criteria.
------------------------------------------------------------------------------------------------------
 |
| Wpis pokazuje kto jest uprawniony do wniesienia skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu. |
